Xử lý bệnh thương hàn ở chim bồ câu

Bệnh thương hàn gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và tỷ lệ sống của chim bồ câu. Người nuôi cần nắm vững các dấu hiệu để có biện pháp phòng, trị bệnh kịp thời, nhằm giảm các thiệt hại về kinh tế.

Nguyên nhân
Bệnh do vi khuẩn Salmonella gallinacerum và S. enteritidis thuộc họ Enterbacteriacae gây ra. Vi khuẩn là loại trực khuẩn nhỏ, ngắn có kích thước: 1 – 2 x 1,5 micromet, thường chụm 2 vi khuẩn với nhau, không sinh nha bào và nang.

Đặc điểm dịch tễ
Đối tượng nhiễm bệnh: Trong tự nhiên có một số chủng Salmonella gallinacerum có độc lực mạnh, gây bệnh cho bồ câu nhà, bồ câu rừng, gà, vịt và nhiều loài chim trời khác. Bồ câu ở các lứa tuổi đều có thể bị nhiễm bệnh. Nhưng chim non dưới 1 năm tuổi thường thấy phát bệnh nặng và chết với tỷ lệ cao (50 – 60%).
Đường lây truyền: Bệnh lây chủ yếu qua đường tiêu hóa. Mầm bệnh tồn tại trong thức ăn hoặc nước uống, khi bồ câu ăn hoặc uống phải sẽ bị nhiễm bệnh. Bệnh cũng có thể lây qua trứng khi bồ câu mẹ bị nhiễm bệnh hoặc lây từ loài gia cầm khác sang bồ câu.
Cơ chế tác động: Vi khuẩn xâm nhập vào niêm mạc ruột, hạch lâm ba ruột, phát triển ở đó, tiết ra độc tố. Độc tố này tác động đến hệ thần kinh trung ương, gây ra biến đổi bệnh lý như nhiệt độ tăng cao, run rẩy. Vi khuẩn cũng gây ra các tổn thương niêm mạc ruột, cơ ruột, làm cho ruột bị viêm và xuất huyết. Trong trường hợp bệnh nặng, vi khuẩn xâm nhập vào máu gây ra hiện tượng nhiễm trùng máu.
Mùa vụ: Bệnh có thể xuất hiện quanh năm. Nhưng thường thấy vào các tháng có thời tiết ấm áp và ẩm ướt trong mùa xuân, đầu mùa hè và cuối mùa thu.

Chuồng nuôi cần đảm bảo sạch sẽ, thoáng mát – Ảnh: ST

Triệu chứng
Bồ câu có thời gian ủ bệnh 1 – 2 ngày. Khi bị bệnh, bồ câu ít hoạt động, kém ăn, uống nước nhiều, ỉa chảy phân xám vàng. Sau đó, thân nhiệt tăng, chim đứng ủ rũ một chỗ, thở gấp, đặc biệt là ỉa chảy, phân màu xanh hoặc xám vàng, giai đoạn cuối có lẫn máu. Chim sẽ chết sau 3 – 5 ngày.

Chẩn đoán
Chẩn đoán lâm sàng: Dựa vào các biểu hiện của chim như ỉa lỏng, phân xám vàng hoặc xám xanh, có lẫn máu; Chim ốm có tính chất lây lan. Khi mổ khám chim ốm thì có thể quan sát thấy tụ huyết, xuất huyết và tổn thương các niêm mạc đường tiêu hóa.
Chẩn đoán vi sinh vật: Tiến hành thu thập bệnh phẩm, nuôi cấy để phân lập vi khuẩn S. gallinacerum.

Điều trị
Để điều trị bồ câu bị bệnh, cần dùng phối hợp 2 loại thuốc là Tetracyclin, liều 50 mg/kg thể trọng và Bisepton, liều 50 mg/kg thể trọng. Thuốc có thể pha thành dung dịch đổ cho chim uống trực tiếp, liên tục trong 3 – 4 ngày. Kết hợp trợ sức, trợ lực như bổ sung Vitamin B1, C, K tăng cường đề kháng cho bồ câu trong quá trình điều trị.

Phòng bệnh 
Khử trùng: Chuồng nuôi phải được làm vệ sinh hàng ngày và phải được khử trùng định kỳ theo chế độ phòng bệnh của thú y. Sau khi xuất toàn bộ vật nuôi phải tiến hành khử trùng chuồng nuôi theo chế độ tổng vệ sinh và khử trùng trước khi nuôi lứa mới. Trường hợp trong chuồng nuôi có vật nuôi bị chết vì bệnh dịch thì phải thực hiện chế độ khử trùng cấp bách theo hướng dẫn của thú y.
Mỗi khu chuồng nên có dụng cụ chăn nuôi riêng. Nếu cần luân chuyển trong trại thì phải rửa sạch và khử trùng khi đưa từ khu chuồng này sang khu chuồng khác.
Dụng cụ chăn nuôi mang vào hoặc mang ra khỏi trại cần được rửa sạch và khử trùng bên trong, bên ngoài và sau thời gian khử trùng cần thiết mới được sử dụng lại.
Kiểm soát thức ăn: Nuôi dưỡng chim với khẩu phần thích hợp và đảm bảo thức ăn chất lượng, không ôi thiu, nấm mốc. Cho bồ câu uống nước sạch, đã được khử trùng và luôn làm sạch hệ thống cấp nước.
Quản lý: Khi có bệnh xảy ra cần cách ly chim ốm để điều trị; Chim ốm chết phải chôn có đổ vôi bột hoặc sát trùng. Toàn bộ số chim cùng chuồng với chim ốm phải cho uống Sulfamethazone 5/1.000 trong 3 – 5 ngày liền. Cùng đó, cần thường xuyên bổ sung các vitamin để nâng cao đề kháng cho chim.

Lê Loan

Nguồn: tapchigiacam.vn