Tình trạng kháng kháng sinh ngày càng gia tăng

Trong bối cảnh tình trạng kháng kháng sinh ngày càng gia tăng, Nhóm Lãnh đạo Toàn cầu (GLG) kêu gọi các Quốc gia Thành viên Liên hợp quốc thực hiện hành động quyết liệt và cụ thể hơn.

Nhóm Lãnh đạo Toàn cầu (GLG) về Kháng kháng sinh (AMR) được thành lập vào năm 2020 theo khuyến nghị của Nhóm Điều phối liên ngành về AMR (IACG) với sứ mệnh tư vấn và vận động cho hành động chính trị nhằm giảm thiểu nhiễm trùng kháng thuốc thông qua tiếp cận và sử dụng kháng sinh một cách có trách nhiệm và bền vững. Ban thư ký hỗ trợ cho GLG được cung cấp bởi Ban thư ký chung bốn bên (QJS) về kháng kháng sinh, một nỗ lực chung của các tổ chức bốn bên (Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp của Liên hợp quốc (FAO), Chương trình Môi trường Liên hợp quốc (UNEP), Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Tổ chức Thú y Thế giới (WOAH).

Kết quả từ một nghiên cứu xác nhận rằng số lượng đáng kinh ngạc người kháng kháng sinh (AMR) sẽ gây một thảm họa đối với nền kinh tế toàn cầu trừ khi hành động táo bạo và khẩn cấp hơn được thực hiện, Nhóm Lãnh đạo Toàn cầu (GLG) về AMR cho biết ngày hôm nay.

AMR hiện là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên toàn cầu, chịu trách nhiệm trực tiếp cho 1,27 triệu ca tử vong hàng năm, 1/5 trong số đó xảy ra ở trẻ em dưới 5 tuổi, chủ yếu ở các nước có thu nhập thấp và trung bình. AMR không được kiểm soát dự kiến sẽ làm giảm tuổi thọ và dẫn đến chi phí y tế và thiệt hại kinh tế chưa từng có. Nghiên cứu kinh tế cho thấy rằng nếu không có phản ứng mạnh mẽ hơn thì đến năm 2035, tuổi thọ trung bình trên toàn cầu sẽ giảm trung bình 1,8 năm. Nghiên cứu cũng ước tính rằng AMR sẽ khiến thế giới thiệt hại 412 tỷ USD mỗi năm cho chi phí chăm sóc sức khỏe bổ sung và 443 tỷ USD mỗi năm về năng suất lao động bị mất.

Các công cụ để giải quyết AMR đã tồn tại nhưng phải được tăng quy mô.

Nghiên cứu kinh tế cho thấy nếu được triển khai trên toàn cầu, gói can thiệp AMR liên ngành dự kiến sẽ tiêu tốn trung bình 46 tỷ USD mỗi năm nhưng sẽ mang lại lợi nhuận lên tới 13 USD cho mỗi 1 USD chi tiêu vào năm 2050.

Chủ tịch GLG về AMR, Mia Amor Mottley, Thủ tướng Barbados, cho biết: “Chúng tôi có các công cụ để giảm thiểu cuộc khủng hoảng AMR và những dữ liệu này cho thấy một tương lai tàn khốc nếu chúng tôi không thực hiện hành động táo bạo hơn ngay bây giờ”. “Đó là lý do tại sao Nhóm Lãnh đạo Toàn cầu đang đưa ra các khuyến nghị và đề xuất các mục tiêu nhằm thúc đẩy phản ứng toàn cầu mạnh mẽ đối với AMR và cứu sống hàng triệu người.”

Nhóm Lãnh đạo Toàn cầu kêu gọi các nước thành viên Liên hợp quốc hành động mạnh mẽ hơn. Trong báo cáo mới công bố hôm nay, GLG kêu gọi các nhà lãnh đạo chính trị đưa ra những cam kết cụ thể tại cuộc họp cấp cao về AMR sẽ được tổ chức tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc vào ngày 26 tháng 9. Báo cáo của GLG, “Hướng tới các cam kết và hành động cụ thể nhằm ứng phó với tình trạng kháng kháng sinh” kêu gọi các Quốc gia Thành viên Liên hợp quốc đảm bảo rằng có nguồn tài chính đầy đủ và bền vững từ các nguồn trong và ngoài nước để giải quyết AMR, bao gồm cả việc giải quyết quá trình nghiên cứu và phát triển thuốc kháng sinh mới đang bị suy giảm. GLG đề xuất các công cụ tài chính hiện có mở rộng phạm vi của chúng để bao gồm AMR và tăng cường đầu tư để hỗ trợ thực hiện Kế hoạch hành động quốc gia đa ngành, đặc biệt là ở các nước thu nhập thấp và trung bình.

Báo cáo lưu ý tầm quan trọng của quản trị đa ngành có trách nhiệm, hiệu quả và chức năng trong việc điều phối phản ứng toàn cầu đối với AMR và thực hiện thành công các biện pháp can thiệp. Để đạt được điều này, GLG đề xuất thành lập một hội đồng độc lập để theo dõi và báo cáo về khoa học và bằng chứng liên quan đến AMR nhằm cung cấp thông tin vận động và hành động cũng như chính thức hóa Ban Thư ký chung Bốn bên để tạo điều kiện cho hành động hợp tác và phối hợp chống lại AMR.

GLG nhấn mạnh sự cần thiết phải cải thiện chất lượng dữ liệu về tình trạng kháng thuốc và sử dụng kháng sinh thông qua giám sát, đồng thời khuyến nghị các quốc gia tăng cường nguồn nhân lực và năng lực cơ sở hạ tầng. Báo cáo nhấn mạnh sự cần thiết của các hệ thống giám sát tổng hợp, theo ngành cụ thể và bền vững cũng như việc sử dụng dữ liệu để hành động.

Vì phòng ngừa là nền tảng trong ứng phó với AMR, GLG khuyến nghị các quốc gia nên thực hiện các chiến lược ngăn ngừa nhiễm trùng trên sức khỏe con người và động vật cũng như hệ sinh thái thực phẩm, thực vật và môi trường để giảm nhu cầu sử dụng thuốc kháng sinh.

Cần có các mục tiêu toàn cầu để thúc đẩy hành động tiếp theo về AMR

Để thúc đẩy hành động toàn cầu và quốc gia về AMR, báo cáo GLG đề xuất một số mục tiêu hướng đến kết quả nhằm đẩy nhanh tiến độ: Đến năm 2030, giảm 10% số ca tử vong ở người trên toàn cầu do AMR. Đến năm 2030, kháng sinh nhóm ACCESS (Kháng sinh nhóm tiếp cận có hoạt tính chống lại nhiều loại mầm bệnh nhạy cảm thường gặp đồng thời cho thấy khả năng kháng thuốc thấp hơn so với kháng sinh ở các nhóm khác) chiếm ít nhất 80% tổng lượng tiêu thụ kháng sinh của con người. Đến năm 2030, giảm lượng thuốc kháng sinh sử dụng trong hệ thống nông sản thực phẩm trên toàn cầu ít nhất 30-50% so với mức hiện nay;

Đến năm 2030, loại bỏ việc sử dụng các loại thuốc kháng sinh quan trọng về mặt y tế để làm thuốc cho con người ở động vật không nhằm mục đích y tế thú y, hoặc trong các hệ thống sản xuất cây trồng và thực phẩm nông nghiệp không nhằm mục đích kiểm dịch thực vật.

GLG kêu gọi các Quốc gia Thành viên Liên Hợp Quốc khẩn trương xem xét những khuyến nghị này. Tại hội nghị cấp cao về AMR vào ngày 26 tháng 9 năm 2024, các nhà lãnh đạo thế giới có cơ hội duy nhất để cứu sinh mạng, sinh kế và nền kinh tế bằng cách hành động để giải quyết các vấn đề AMR trên tất cả các lĩnh vực.

GLG đang triển khai kế hoạch hành động luân phiên trên sáu lĩnh vực ưu tiên: 1) Hành động chính trị bền vững về AMR; 2) Chuyển đổi hệ sinh thái sức khỏe con người, sức khỏe động vật, thực phẩm, thực vật và môi trường với trọng tâm là phòng ngừa và kiểm soát nhiễm trùng và sử dụng có trách nhiệm; 3) Vận động để cải thiện hoạt động giám sát việc sử dụng và kháng kháng sinh giữa các ngành, bao gồm hướng dẫn việc thiết lập mục tiêu và các biện pháp can thiệp cũng như đánh giá tác động của chúng; 4) Tăng cường huy động các nguồn tài chính trong và ngoài nước, đặc biệt cho việc thực hiện kế hoạch hành động quốc gia ở các nước có thu nhập thấp và trung bình (LMIC); 5) Đổi mới giữa các lĩnh vực để đảm bảo nguồn cung thuốc kháng sinh bền vững, vắc xin, chẩn đoán, công cụ quản lý chất thải và các lựa chọn thay thế an toàn và hiệu quả cho thuốc kháng sinh, đồng thời đảm bảo quyền tiếp cận công bằng đối với các sản phẩm này; và 6) Vận động hành động dựa trên bằng chứng để giải quyết các khía cạnh môi trường của AMR./.

                                                                                               Thanh Đức

                                                                                                 (Theo IPC)