Thụ tinh nhân tạo cho gà
Công nghệ thụ tinh nhân tạo giúp giảm số gà trống sử dụng, đồng thời tăng tỷ lệ phôi và tỷ lệ nở của trứng gà, giúp giảm bớt chi phí trong chăn nuôi.
Chuẩn bị điều kiện
Gà trống phải có đủ độ tuổi thành thục sinh dục khoảng từ 22 tuần tuổi trở đi. Các đặc điểm sinh dục thứ cấp như mào, tích, bộ lông phải phát triển rực rỡ. Lồng nhốt gà trống được bố trí xen kẽ giữa các khu vực nhốt gà mái sao cho việc lấy tinh sau này được thuận lợi. Thường thì 10 con gà trống được nhốt vào khu vực cho 150 – 200 gà mái. Lồng nhốt gà trống phải có chiều cao tối thiểu 60 cm và nhốt riêng từng con.
Gà mái cũng phải đủ tuổi thành thục, đã đẻ bói 10 – 15%. Lồng nhốt gà mái là loại lồng bình thường như nhốt gà đẻ trứng thương phẩm, 3 – 4 con/ngăn. Các kỹ thuật viên phải được đào tạo chuyên nghiệp, có sức khỏe, mắt tinh nhanh, có chiều cao tối thiểu 1,55 m để có thể thao tác ở tầng 3 của dãy lồng (nếu nhốt gà 3 tầng).
Các dụng cụ phải có: Bếp từ, nồi inox, chậu, xà phòng, ống nghiệm 10 ml, pipet 0,5 ml, bông, kéo cong, cồn 900, tủ kính đựng đồ…
Thụ tinh nhân tạo cho gà giúp tăng hiệu quả sản xuất – Ảnh: ST
Tập phản xạ xuất tinh cho gà trống
Dùng kéo cong đã được sát trùng bằng cồn 900, cắt toàn bộ lông ở phần bụng dưới, sát lỗ huyệt. Lông cắt xong phải mang ra khỏi chuồng nuôi.
Yêu cầu cắt sát nhưng không được làm tổn thương vùng da được cắt lông. Tay không thuận nắm 2 chân gà, tay thuận vuốt nhẹ trên gà vùng lông đã cắt, vuốt theo chiều từ lỗ huyệt đến mỏm xương cứng. Mỗi lần vuốt 5 – 10 lần, mỗi lần cách nhau 2 giây. Ngày tập vuốt 1 lần vào buổi chiều, tập liên tục như vậy trong khoảng 3 lần thì gà trống sẽ có phản xạ xuất tinh. Nếu sau khi tập gà không có phản xạ, người nuôi cần tập thêm 2 – 3 lần nữa.
Kỹ thuật lấy tinh
* Khử trùng dụng cụ
Cho toàn bộ dụng cụ lấy tinh gồm: Chén con, ống nghiệm, pipet vào nồi luộc kỹ trong khoảng 20 phút, lấy ra để vào giá ống, làm nguội trong tủ kính.
* Thao tác
Kỹ thuật viên 1 sát trùng tay sạch sẽ, tay thuận cầm chén nhỏ bằng sứ, tay kia túm nhẹ phần đuôi gà. Kỹ thuật viên 2 một tay cầm cả 2 chân gà, tay kia vuốt nhẹ phần bụng dưới gà. Sau khi vuốt gà trống có hiện tượng xuất tinh thì dùng 2 ngón tay bóp nhẹ phần huyệt, khi đó kỹ thuật viên nhẹ nhàng đưa miệng chén vào lỗ huyệt hứng lấy toàn bộ tinh dịch đã xuất ra rồi đổ vào ống nghiệm. Khi lấy được khoảng 3 ml tinh dịch thì tiến hành thụ tinh. Thụ tinh hết lượng tinh dịch tiếp tục lấy tinh của các con gà trống khác. Thay chén mới sau mỗi lần lấy tinh.
* Bảo quản tinh dịch
Trong suốt quá trình lấy tinh và thụ tinh, tuyệt đối không để da tay của kỹ thuật viên tiếp xúc trực tiếp với ống nghiệm. Nên thao tác vào lúc thời tiết mát, nhiệt độ bên ngoài khoảng dưới 250C, tốt nhất là thời điểm buổi chiều sau khi đã thu hết trứng.
Kỹ thuật thụ tinh
Kỹ thuật viên 1 bắt gà mái ra khỏi lồng, một tay giữ cả hai chân gà để gà nằm trên giá thu trứng, tay kia ấn nhẹ lỗ huyệt để lộ ra cửa tử cung. Kỹ thuật viên 2, một tay cầm ống nghiệm có tinh dịch, tay kia dùng pipet hút 0,05 – 0,07 ml tinh dịch, đưa đầu pipet vào cửa tử cung bóp nhẹ phần cao su đẩy hết phần tinh dịch đã hút vào tử cung gà mái. Sau khi bơm xong, đưa pipet vào ống nghiệm để chuẩn bị hút tinh dịch cho lần thụ tinh tiếp theo. Kỹ thuật viên cần chú ý quan sát đảm bảo toàn bộ gà mái được thụ tinh.
Chú ý: Phân lô trong đàn đảm bảo 3 ngày lấy và thụ tinh 1 lần; Không để cho tinh dịch trào ngược pipet; Thay ống nghiệm và pipet sau mỗi lần lấy và thụ tinh.
Vệ sinh sát trùng dụng cụ
Ống nghiệm và pipet sau mỗi lần thay cần được ngâm ngay vào nước sạch có pha xà phòng. Khi kết thúc buổi làm việc, kỹ thuật viên phải tiến hành rửa sạch bằng nước 2 – 3 lần, luộc và ngâm trong nồi nước, bảo quản trong tủ kính.
Vũ Chí Thiện (Viện Chăn nuôi)