Kỹ thuật nuôi đà điểu 3 tháng đầu

Trong 3 tháng đầu, đà diểu còn non nên hệ miễn dịch yếu. Vì vậy, người nuôi cần đặc biệt lưu ý chế độ chăm sóc trong giai đoạn này.

Chuồng úm

Chuồng úm nên chọn hướng có ánh nắng mặt trời, thoát nước tốt, mặt bằng cao ráo. Khu vực xung quanh yên tĩnh, tránh tiếng ồn như đường sắt, nhà máy, đường ô tô… Bên cạnh chuồng kín nuôi úm cần có sân chơi cho đà điểu.

Bảng 1: Mật độ chuồng úm và sân chơi

Chuồng úm thông thoáng nhưng phải giữ được ấm. Sân chơi có chiều dài > 50 m để đà điểu hoạt động theo bản năng không bị cản trở. Sân chơi tốt nhất là thảm cỏ hoặc đất nền được nhặt sạch các dị vật như mảnh thủy tinh, sợi kim loại, que nhọn… Có thể trải một lớp cát mỏng lên bề mặt sân chơi để đà điểu vận động tốt và hút ẩm các chất đà điểu bài tiết.

Giai đoạn này, cần phải hạn chế người vào trong khu vực nuôi con non.

Thảm lót và chất độn chuồng

Từ 1 – 2 tuần đầu nền nhà nuôi úm được lót bằng thảm mềm để đà điểu đi lại vững chắc và giữ ấm được phần bụng. Chú ý tuyệt đối không có vật lạ như: que cứng, mẩu nilon, sợi len dạ. Nếu đà điểu ăn phải ngay từ những ngày đầu dễ dẫn đến tắc ruột.

Từ tuần thứ 3 trở đi dùng trấu, cát khô hay phoi bào để lót nền. Chức năng chạy của đà điểu rất quan trọng vì vậy khi nhốt ở nền cứng, trơn sẽ làm chân biến dạng, trật khớp dẫn đến tỷ lệ hao hụt cao. Ở nhiều nơi, bệnh này chiếm tỷ lệ cao khi nuôi úm đà điểu.

Nhiệt độ và ẩm độ

Sau khi nở 24 giờ đà điểu đưa vào quây úm, bộ lông chưa đầy đủ, điều hoà thân nhiệt kém nên phải giữ nhiệt cho tốt. Ngoài ra trong bụng còn tích khối noãn hoàng lớn (253 – 350 g) dễ bị lạnh khi nhiệt thấp hoặc chất độn chuồng không đủ dày, dẫn đến xơ cứng không tiêu hóa được, viêm nhiễm là nguyên nhân chính gây chết trong những tuần đầu. Vì vậy, giữ ấm trong những ngày đầu úm là hết sức quan trọng.

Bảng 2: Nhiệt độ và độ ẩm thích hợp trong 3 tháng đầu

Khi úm luôn phải quan sát phản ứng của con vật với nhiệt độ. Nếu nhiều con tránh xa khu vực lò sưởi (đèn) hay há miệng thở cần giảm nhiệt độ xuống, ngược lại nếu nhiều con tập trung gần nơi phát nhiệt những con ngoài rìa run run đó là nhiệt độ thấp cần phải tăng nhiệt lên. Khi đủ ấm đà điểu vận động nhanh nhẹn hoặc nằm rải rác ngủ ngon lành. Ðộ ẩm chuồng úm giữ tốt nhất ở mức 65 – 70%.

Ánh sáng, vận động

Trong 2 ngày đầu tiên sau khi chuyển con non từ nhà ấp sang nhà úm, ánh sáng nên được giữ 24/24. Ngày thứ 3 và 4 số giờ ánh sáng giảm xuống còn 18 và ngày thứ 5 và 6 còn 16 giờ/ngày. Tương tự, độ chiếu sáng cũng giảm, trong ngày đầu tiên là 90 – 100 lux, sau 7 ngày – 40 lux và sau 14 ngày cho đến kết thúc quá trình là 20 – 25 lux.

Nếu bên ngoài khí hậu tốt, ánh nắng đầy đủ thì 20 ngày tuổi có thể cho đà điểu con ra ngoài sân chơi để vận động và tắm nắng. Thời gian thả tăng từ từ theo từng ngày và diện tích sân chơi cũng được nới rộng dần.

Khi đà điểu được 1 tháng tuổi, cần thả tự do vận động khi thời tiết tốt, nhưng nếu trời mưa, xấu thì phải nhanh chóng đưa chúng vào chuồng. Ðà điểu không có tuyến nhờn để bôi trơn lông vì vậy khi gặp mưa lông bị ướt và dễ dẫn đến rét toàn thân, cảm lạnh.

Ban đêm duy trì ánh sáng với cường độ 3 W/m² để chúng dễ dàng ăn uống. Ðà điểu là chim chạy, vì vậy việc tạo điều kiện để chúng vận động sớm là rất quan trọng.

Lưu thông không khí

Trong nhà úm nếu không đủ độ thông thoáng và mật độ quá dày thì khí ammonia (NH₃) cũng như các loại khí có hại khác sẽ tụ lại quá cao. Vì vậy, cần đảm bảo chuyển động không khí trong nhà úm giao động từ 0,3 – 0,4 m/giây.

Chế độ dinh dưỡng

Bảng 3: Hàm lượng dinh dưỡng trong khẩu phần ăn

Thức ăn nuôi đà điểu phải đảm bảo mới, không ôi thiu, mốc, tốt nhất sử dụng cám viên để đà điểu ăn không rơi vãi. Với điều kiện thực tiễn ở Việt Nam, trong những tháng đầu có thể sử dụng cám viên dùng cho gia cầm để cho đà điểu ăn.

Máng ăn, máng uống

Máng ăn dùng bằng nhựa hoặc cao su hoặc chậu sành, không dùng máng có các góc cạnh nhọn sắc dễ gây chấn thương chân.

Máng uống có thể dùng các chậu bằng sành, sứ, nhựa hoặc vật tương tự có bề mặt rộng để đà điểu thuận tiện khi uống bằng động tác ngậm nước đưa lên cao rồi mới nuốt. Nguồn nước phải sạch sẽ không có mùi. Những ngày đầu nên cho đà điểu uống nước mát hoặc ấm, nước uống để tự do, có thể đặt máng ăn cách xa máng uống để tạo sự vận động của đà điểu.

Chăm sóc và cách cho ăn

Ðà điểu 1 – 2 ngày tuổi thường ngủ dưới bóng đèn sưởi. Từ ngày thứ 3 trở đi mới bắt đầu mổ thức ăn hoặc nhặt các vật lạ khác. Giai đoạn đà điểu 1 – 30 ngày tuổi cho ăn 6 lần/ngày; 31 – 60 ngày tuổi cho ăn 4 lần/ngày; 61 – 90 ngày tuổi cho ăn 2 – 3 lần/ngày. Có thể dùng riêng máng đựng thức ăn tinh và rau xanh. Trong những tuần đầu trộn rau non thái nhỏ với thức ăn tinh để đà điểu ăn được nhiều thức ăn tinh hơn. Thức ăn xanh gồm các rau mềm: xà lách, bắp cải, rau muống…

Trong tuần đầu khối lượng sơ sinh có khả năng giảm đến 10 ngày, giai đoạn này đà điểu sử dụng nguồn dinh dưỡng chủ yếu là noãn hoàng, vì vậy nhu cầu thức ăn ăn vào không quan trọng bằng nước uống. Cả giai đoạn cho ăn thức ăn tinh tự do. Có thể tập cho đà điểu ăn bằng cách để thức ăn lên ngón tay đưa ngang và tầm mỏ đà điểu mổ hoặc gõ nhẹ xuống máng ăn tạo sự chú ý của đà điểu con.

Nguyễn Hằng